William Szekspir

William Szekspir urodził się w 1564 roku w Stratfordzie. Na podstawie dokumentów badacze wysnuli wniosek, że edukacja wielkiego dramatopisarza angielskiego zakończyła się na poziomie szkoły miejscowej. Po opuszczeniu przez Szekspira Stratfordu, koleje losu pisarza nie są nam znane. Pierwsze późniejsze informacje dotyczą pobytu pisarza w Londynie (ok. 1587 rok), gdzie Szekspir podjął pracę w teatrze. Dramatopisarz początkowo zajmował stanowisko pomocnika, statysty, by w efekcie końcowym awansować na autora sztuk, które często miały formę doskonałych przeróbek już istniejących tekstów, co świadczyć może o doskonałej znajomości literatury. Na podstawie analizy dzieł Szekspira liczni badacze wysuwali hipotezy, jakoby ktoś inny był autorem analizowanych tekstów (dysonans między wykształceniem dramatopisarza a poziomem jego dzieł był znaczący). Dramatopisarzowi, który debiutował jako autor poematów (Wenus i Adonis) sławę i uznanie (tytuł szlachecki) zapewniły sztuki teatralne. William związał się z teatrem The Globe, którego posiadał udziały. Szekspir jest autorem komedii (Komedia omyłek, Sen nocy letniej), sztuk o charakterze historycznym (Ryszard III, Henryk VIII) oraz tragedii (Romeo i Julia, Hamlet, Otello, Król Lear, Makbet).

 

Najsłynniejsze dzieła Szekspira to:

 

Romeo i Julia – młodzi kochankowie z Werony pochodzą z dwóch zwaśnionych rodów, tj. Montekich i Kapuletich. Chcąc spędzić ze sobą całe życie, potajemnie biorą ślub, mimo że Julia została już przez rodziców obiecana innemu. Podczas ulicznej kłótni Romeo zabija członka rodziny swej żony. Mężczyzna zostaje skazany na wygnanie. Rodzice Julii, ponieważ nie wiedzieli, że córka wyszła za mąż, postanawiają przyśpieszyć uroczystość ślubną. Julia otrzymuje od ojca Laurentego środek nasenny, po którego spożyciu wygląda jakby była martwa. Niestety informacje o tym fortelu nie dochodzą na czas do Romea. Mężczyzna, widząc ciało ukochanej kobiety, zażywa truciznę. Gdy Julia odzyskuje świadomość i orientuje się w swoim nieszczęściu, godzi w siebie sztyletem. Nad ciałami ukochanych dzieci pokłócone rodziny godzą się. Znaczącym walorem artystycznym tragedii są język i metaforyka zastosowane w odniesieniu do zobrazowania uczucia miłości.

 

Hamlet – tytułowemu bohaterowi ukazuje się duch ojca, który nakazuje synowi zemstę na najbliższych – wujku i matce. Mieli bowiem oni dokonać zbrodni mężobójstwa i bratobójstwa. Hamlet przeżywa rozterki. Chce bowiem przeciwstawić się złu i ukarać morderców, jednak ma świadomość, że mszcząc się, sam będzie czynił zło. Niezdolny do podjęcia żadnej decyzji, udaje obłęd. Dzięki zastosowanemu fortelowi, upewnia się o winie najbliższych. W wyniku kolejnych zawiłości losu i intryg bohaterów (zabicie schowanego za kotarą Poloniusza, nieudany plan zamordowania Hamleta w Anglii, pogrzeb Ofelii, chęć pomszczenia przez Laertesa śmierci ojca, podstęp z zatrutymi sztyletami) zarówno Hamlet, jego matka i wuj umierają. Tragedia porusza kwestie związane z żądzą władzy, a dzięki kreacji tytułowego bohatera wzbogacona jest o portret psychologiczny postaci, która przeżywa dylematy moralne.

 

Makbet – waleczny rycerz i oddany królowi Duncanowi wojownik staje się tyranem i zbrodniarzem. Zmiana w bohaterze dokonuje się pod wpływem spotkania z czarownicami, których przepowiednia rozbudza w Makbecie żądzę władzy. Z czasem staje się ona tak silna, że bohater zupełnie jej ulega. Nie bez znaczenia jest również wpływ żony Makbeta oraz jego postępująca obsesja. Jedna zbrodnia pociąga za sobą kolejne, czyniąc ze szlachetnego człowieka władcę bezwzględnego i szalonego. Warto zwrócić uwagę na kreację Lady Makbet – kobiety demonicznej, wyzutej z wszelkich moralnych zasad (femme fatale). Tragedia obrazuje naturę człowieka i destrukcyjną siłę żądzy władzy, pragnień skrywanych w psychice. Sztuka pozwala snuć refleksje dotyczące odpowiedzialności człowieka za jego czyny (znaczenie przepowiedni, wpływ żony). Szekspir zaczerpnął temat dzieła z kroniki Holinsheda (Makbet istniał w rzeczywistości), jednak dramatopisarz swobodnie korzystał z tego źródła (np. prawda historyczna wskazywała na Makbeta jako mądrego władcę).

 

Henryk V – król Anglii przeżywa dylematy związane z prowadzeniem wojny z Francją. Ostatecznie władca podejmuje działania militarne i zwycięża. Szczęście króla potęguje radość wynikająca z przyjęcia jego starań przez francuską księżniczkę. Oprócz rozmowy kochanków, dużym zainteresowaniem cieszy się scena, w której król, nierozpoznany przez poddanych, chodzi po obozie i przekonuje się, co myślą jego żołnierze.

 

Król Lear – tytułowy władca dokonał niesprawiedliwego podziału królestwa między swoje trzy córki. Król przyznał znaczącą część Reganie i Goneryli, które posiadały krasomówcze zdolności. Kobiety charakteryzowała ponadto niegodziwość. Ich siostra – Kornelia, która nie potrafiła pięknie przemawiać, jednak była osobą szlachetną, została decyzją ojca niesprawiedliwie skrzywdzona. Gdy jednak król zdał sobie sprawę ze swojej pomyłki było zbyt późno, by móc cokolwiek zmienić.

 

Sen nocy letniej – znaczącym elementem świata przedstawionego tego dzieła są postaci elfów, chochlików i innych baśniowych stworów, dzięki ingerencji których skłóceni kochankowie ostatecznie godzą się. Tekst wieńczą zaślubiny trzech par.

 

Otello – tytułowy bohater zapisał się w świadomości ludzkiej jako symbol obsesyjnej zazdrości. Mężczyzna uległ bowiem podszeptom niegodziwego człowieka i zwątpił w wierność żony – Desdemony. Myśl o wiarołomności kobiety doprowadza bohatera do popełnienia zbrodni. Kiedy bohater uświadamia sobie swoją pomyłkę, odbiera sobie życie.

 

 William Szekspir zmarł 23 kwietnia 1616 roku w Stratfordzie.

Utwory autora