Motyw duchów - Motyw duchów w muzyce

Ryszard Wagner Latający Holender

Operowa realizacja motywu legendarnego, choć niektórzy twierdzą, że realnie istniejącego, tajemniczego statku. Akcja libretta rozgrywa się u wybrzeży Norwegii około roku 1600. W czasie burzy czuwający marynarz widzi niezwykłe zjawisko – czarny statek z czerwonymi żaglami, który cumuje tuż obok okrętu marynarzy – bohaterów utworu. Z niego wychodzi zagadkowa postać, która zaczyna opowiadać o przekleństwie, jakie ją dotknęło. Jest to marynarz, od setek lat poszukujący kobiety, której miłość go wyzwoli. Marynarz Daland proponuje więc przybyszowi rękę swej córki, pamiętając przy tym, iż marynarz ze statku – widmo jest bajecznie bogaty. Zakochany w dziewczynie Eryk próbuje ją odwieść od zamiaru poślubienia Holendra, przypominając jej dawne, spędzone razem chwile. Wtedy słyszący te słowa Holender interpretuje je jako dowód zdrady dziewczyny, wsiada więc na okręt i odpływa. Zrozpaczona dziewczyna – Senta rzuca się ze skały w morską otchłań. W tym samym momencie burzowy piorun uderza w okręt z czerwonymi żaglami, a Holender umiera. Jedynym kresem cierpień tułacza okazuje się być śmierć. Na koniec Senta i Holender wyłaniają się z morza i unoszą razem ku niebu – stają się więc na wieki połączeni po śmierci – dziewczyna z krwi i kości i żeglarz z okrętu-widmo.

Armia Duch

Znamienny tytuł albumu zespołu Tomasza Budzyńskiego, który również jest autorem tekstów. Płyta jest odniesieniem do biblijnego określenia będącego zarazem imieniem Ducha Świętego. Całość tekstów o przesłaniu metafizycznym jest głęboko osadzona zwłaszcza w duchowości i teologii nowotestamentalnej. Nawet jeśli w tekstach nie pojawia się expressis verbis słowo Duch, to pozostają one mimo wszystko w jego kręgu znaczeniowym. Stąd też tytuł można rozumieć również jako enigmatyczne wezwanie Tego, Który daje tchnienie.

Inne przykłady muzyczne:

• Armia Zjawy i ludzie (urojenia jako konstytutywne elementy ludzkiego świata);
• Pneuma Szukając Pana (biblijny motyw wiatru jako figury Ducha Świętego);
• Andrzej Cierniewski Duchy (złe duchy jako wymierzające karę);
• Golden Life Myśl jak duch (duch – symbol ulotności);
• Voo Voo Dobry duch (dobry duch jako figura anioła);
• Goya Mój duch (duch – symbol tożsamości);
• Eleni Jeśli tutaj przyjdziesz (tajemniczy dom, motyw dobrego ducha);
• Raz, Dwa, Trzy Jutro możemy być szczęśliwi (duch jako alter ego).