Motyw cudu - Motyw cudu w literaturze

Biblia, Ewangelie

Biblia jest jedynym w swoim rodzaju zbiorem cudów. Ewangelie, w których opisane zostało życie Jezusa, opowiadają o niezwykłych wydarzeniach, w których On uczestniczył. Jest kilka najbardziej znanych cudów, których dokonał Jezus. Najbardziej znane cuda to: przemiana wody w wino w Kanie Galilejskiej, rozmnożenie chleba, wskrzeszenie Łazarza, córki Jaira. Najważniejszy cud dla religii chrześcijańskiej to zmartwychwstanie Jezusa, które dokonało się w trzecim dniu po jego ukrzyżowaniu. Biblijne cuda mają na celu pokazanie wszechmocy Boga, ale przede wszystkim służą jako znak, że Jezus pochodzi od Boga właśnie.

Gall Anonim Kronika polska

Kronika polska jest panegirykiem na cześć króla Bolesława Krzywoustego. W pieśni wstępnej do pierwszej księgi Krzywousty został przedstawiony jak w żywotach świętych. Snuta jest w niej opowieść o cudownych narodzinach przyszłego króla. Królowa nie miała szans na powicie dziecka, mimo tego, dzięki wstawiennictwu św. Idziego., do którego zwróciła się z prośbą, udało jej się to. Tutaj zwrócenie uwagi na cudowne narodziny przyszłego króla ma pokazać, że Krzywousty jest kimś wyjątkowym.

Kwiatki św. Franciszka z Asyżu, Rozdz. 21. O przenajświętszym cudzie, którego święty Franciszek dokonał nawróciwszy okrutnie dzikiego wilka z Gubbio

We włoskim mieście Gubbio grasował wilk. Był bardzo niebezpieczny dla ludzi, atakował ich i zjadał. Św. Franciszek z Asyżu nie przestraszył się tego zwierzęcia i dokonał cudu – nawrócił je. Kazał drapieżnikowi, w imię Chrystusa, przestać nękać zarówno ludność, jak i zwierzęta. W zamian za tę zmianę ludzie mieli karmić wilka, by nie zdechł z głodu. Zwierzę usłuchało św. Franciszka i złagodniało.

Henryk Sienkiewicz Potop

Autor opisuje oblężenie przez Szwedów klasztoru jasnogórskiego. Pisze, jak pewnego dnia żołnierze szwedzcy odkrywają, że klasztor pojawia się i znika (mżył drobny deszcz, unosiła się zimna mgła). Zdziwieni stwierdzają także, że – kiedy celować działem w Jasną Górę – ta jakby unosi się i opada, co uniemożliwia trafienie. Innym razem żołnierze zauważają jak świątynia wzniosła się ponad mgły. Przyprawia ich to o strach. Koniec końców, Szwedzi wycofują się – klasztor jest uratowany. Należy pamiętać, że Sienkiewicz pominął fakty, które mogły burzyć jego założenie pisania „ku pokrzepieniu serc”. Temu też celowi służyły obszerne opisy obrony Jasnej Góry, a także cudu.

Wisława Szymborska Jarmark cudów

W wierszu przedstawiona została cała lista cudów. Jak się okazuje, jest ich tyle, że każdy może w nich przebierać i ostatecznie dopasować któryś dla siebie – mamy więc do czynienia z istnym jarmarkiem. Cuda są, według poetki, różne: pospolite, zwykłe, jedne z wielu, kilka w jednym, pierwsze lepsze, nierzucające się w oczy i wiele, wiele innych. Nawet, jak to przy zakupie różnych produktów bywa, można dostać cud gratisowy:

Cud dodatkowy, jak dodatkowe jest wszystko:

co nie do pomyślenia

jest do pomyślenia.

Wiersz przesyca charakterystyczna dla poezji Szymborskiej nutka ironii. Wszystkie wymienione cudy równają się jednemu, wymienionemu jako pierwszy, czyli pospolitemu. Cudem są najbardziej codzienne sytuacje, jak szczekanie psów za oknem. Są nim też dzieła Matki Natury, jak drzewo, które odbija się w wodzie czy przeciętna krowa właśnie dlatego, że jest krową. Cudem jest całe życie, na które składają się cuda pomniejsze, najzwyklejsze, a jednocześnie bardzo rzadko dostrzegalne.

Inne przykłady literackie:

• Pieśń o Rolandzie (na miejsce śmierci Rolanda przyleciały anioły, by zabrać jego duszę do nieba);
• Mikołaj z Wilkowiecka Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim (o cudzie Zmartwychwstania);
• Jan Andrzej Morsztyn Cuda miłości (sonet o tym, jak zmienia się człowiek pod wpływem miłości);
• Aleksander Puszkin Bajka o carze Sałtanie (cudem jest bogate miasto na wcześniej niezamieszkałej wyspie);
• Wojciech Bogusławski Cud mniemany, czyli Krakowiacy i górale (cud, który pogodził Krakowiaków i górali);
• Adam Mickiewicz Pan Tadeusz (cudowne uzdrowienie poety dzięki wstawiennictwu Najświętszej Marii Panny);
• Zygmunt Krasiński Nie-Boska komedia (cudem pojawienie się na niebie postaci Chrystusa);
• Kazimierz Przerwa-Tetmajer Ekstaza (cudem jest ukochana kobieta);
• Bolesław Leśmian Pan Błyszczyński (ogród Pana Błyszczyńskiego miejscem cudów);
• Maria Pawlikowska-Jasnorzewska Cud zieleni (różne odcienie zieleni – cudem); Cud nietoperza (cudem dla nietoperza jest umiejętność latania);
• Edward Stachura Może się stanie raz jeden cud (wiara w cud zakochanego);
• Zbigniew Herbert Wit Stwosz: Uśnięcie NMP (cudem misternie wykonany ołtarz Stwosza w Kościele Mariackim w Krakowie);
• Antoni Kozłowski Harmonia Mabon (cudem obumarcie przyrody, bo się z powrotem odrodzić);
• Ignacy Karpowicz Cud (miłość pielęgniarki do nieboszczyka, cudem to, że jego ciało nie stygnie).