Świętoszek - Elmira

autor: Molier
epoka: Barok

Podstawowe informacje o bohaterze

Elmira jest bohaterką dzieła Moliera, zatytułowanego Świętoszek. Kobieta pełni funkcję pani domu. Jest drugą żoną Orgona. Można przypuszczać, zgodnie z wyjaśnieniami zawartymi w tekście, że jest dużo młodsza od swojego męża. Podobnie jak i on, jest zamożna. Najprawdopodobniej nie ma swojego rodzonego potomstwa – przypuszczenie to uzasadnia fakt, że w tekście nie ma na ten temat żadnej wzmianki – ale „leży” jej na sercu dobro dzieci Orgona z pierwszego małżeństwa.

 

Charakterystyka zewnętrzna

Pani Pernelle, wychodząc oburzona z domu swego syna, zarzuca Elmirze, że przywiązuje zbytnią uwagę do swojego stroju

wciąż się stroisz niby wielka pani; / Jeśli dla męża tylko chce być piękna żona, / Nie potrzebuje chodzić cała wyfioczona.

Na podstawie tego cytatu, możemy wysnuć wniosek, że Elmira dbała o swój wygląd. Dzieło Moliera zawiera mało informacji na temat wyglądu zewnętrznego bohaterów. Przyczyn tego należy upatrywać w strukturze utworu, który jest komedią charakterów.

 

Charakterystyka wewnętrzna

Na podstawie wypowiedzi matki Orgona, która zarzuciła Elmirze także to, że jest „rozrzutna” możemy wywnioskować, że pani domu była zajęta przede wszystkim swoją urodą i wydawaniem pieniędzy na zbytki. Warto jednak pamiętać, że słowa te wypowiedziała bardzo zirytowana, starsza pani, która złośliwych uwag nie szczędziła nikomu. W przywołanej scenie ważniejsza wydaje się być reakcja Elmiry. Młoda kobieta była obrażana w swoim domu, ale nie zareagowała emocjonalnie. Starała się uspokoić rozgniewaną teściową i zwracała się do niej słowami pełnymi szacunku: „kochana matko”, „panią matkę”. Ponadto chciała wyjaśnić, dlaczego pani Pernelle jest tak oburzona i rozgniewana. Bohaterka jest taktowna i opanowana. Kiedy jej mąż po dwudniowej nieobecności wraca do domu, nie wychodzi mu naprzeciw. Możemy przypuszczać, że ochłodzenie stosunków między małżonkami jest konsekwencją zaślepienia Orgona osobą Świętoszka. Założenie to potwierdza scena, w której mężczyzna pyta o samopoczucie swojego gościa, „puszczając mimo uszu” informacje o złym zdrowiu żony. Znajomość Orgona negatywnie wpływa na jej małżeństwo, jednak Elmira nie żąda od męża, by zrezygnował z tej „przyjaźni”. Kobieta szanuje postanowienia Orgona. Dopiero gdy decyzje męża bezpośrednio zagrażają szczęściu jej pasierbicy, postanawia zdemaskować obłudnika. Świadczy to o dobrym sercu bohaterki, która troszczy się o przyszłość najbliższych. Kiedy Tartuffe zaleca się do niej, zachowuje należyty dla mężatki dystans. Zapewne, zgodnie z wyjaśnieniami zawartymi w przypisie (por. akt III, sc. III, wers 107), bohaterka, która jest uczciwa, udawała, że nie rozumie słów Świętoszka. Jej pobłażliwe zachowanie, przypominające tą sytuacją zabawę, świadczyć może o światowym obyciu kobiety, przywykłej do aluzji zainteresowanych jej wdziękami mężczyzn. Ponadto postanawia sama rozmówić się ze swoim adoratorem. Nie chce poinformować o zajściu Orgona, ponieważ uważa, że

Takie zaczepki śmiechem kobieta zwycięża, / Nie śpiesząc lada głupstwem niepokoić męża.

Elmira jest zatem nie tylko światową, lecz także samodzielną kobietą, która pragnie rozwiązywać „napotkane” problemy. Dla dobra rodziny postanawia odegrać scenkę, w której, wbrew swoim uczuciom, subtelnie okazuje zainteresowanie Świętoszkowi. Bohater, który jest oszustem, daje się „nabrać” na wyznania kobiety. Trudno określić, czy przyczynił się do tego urok niewiasty czy jej gra aktorska. Elmira jest bohaterką, która wzbudza naszą sympatię. Jest wrażliwa i bystra, a ponadto subtelna i taktowna.