Geneza utworu
Społeczeństwo w polskim państwie socjalistycznym
W latach pięćdziesiątych XX wieku sytuacja społeczno-polityczna sprawiła, że niepopierająca władzy socjalistycznej inteligencja była piętnowana, a robotnicy żyli dostatnio i cieszyli się dużą swobodą. Byli najbardziej uprzywilejowaną warstwą społeczną (nie licząc oczywiście licznych – wyższego czy niższego szczebla – przedstawicieli władzy i aparatów władzy). Dobrze ich opłacano i zapewniano przyzwoite warunki życiowe (przynajmniej teoretycznie). Co jednak za tym szło, uzyskali oni aż nadmiar swobody i nie wiedzieli, co z nią zrobić, a to często prowadziło do sytuacji patologicznych. Sytuacja taka wynikała z charakterystycznej dla realnie zaistniałego ustroju komunistycznego polityki władz, które zakładały, że im bardziej naród jest prymitywny, tym łatwiej jest nim kierować.
Czas i miejsce powstania utworu
Pierwszy krok w chmurach Marek Hłasko napisał w latach pięćdziesiątych. Opowiadanie zostało wydane w debiutanckim zbiorze o tytule Pierwszy krok w chmurach i inne opowiadania w 1956 roku. Należy zwrócić uwagę, że był to ten sam rok, w którym socrealizm dopiero co przestał być oficjalną poetyką w literaturze polskiej.
Znaczenie tytułu
Pierwszy kok w chmurach jako tytuł ma dwojakie znaczenie – pozytywne i, przytłumiające je, negatywne. Ów krok stawia para przepełnionych miłością do siebie młodych ludzi, którzy kochają się ze sobą po raz pierwszy (o czym dowiadujemy się ze słów Maliszewskiego, kiedy robotnicy wracają już z ogródków działkowych). W sensie negatywnym, pierwszym krokiem w chmurach jest dla robotników chwilowe oderwanie się od monotonii otaczającej ich rzeczywistości. Robią to kosztem innych. W wyniku tego prawdopodobnie młodzi, jak mówi pan Gienek:
Już teraz nie będą się kochać […] Będą siebie mieli dosyć na zawsze. Po takim czymś nie będą mogli patrzeć na siebie.
Ponadto w tekście znajdujemy bezpośrednie nawiązanie do tytułu. Maliszewski relacjonuje kolegom, że słyszał wcześniej jak chłopak recytował dziewczynie wiersz zawierający sformułowanie, będące tytułem utworu.
Geneza utworu i znaczenie tytułu
Pierwszy krok w chmurach - opracowanie
Pierwszy krok w chmurach - streszczenie
Antygona
Apokalipsa
Bajki Krasickiego
Ballady Mickiewicza
Balon
Będziecie moimi świadkami
Biblia
Bibliografia barok
Bibliografia oświecenie
Bibliografia renesans
Bibliografia romantyzm
Bibliografia starożytność
Bibliografia średniowiecze
Bogurodzica
Boska komedia
Cesarz
Chłopi
Cierpienia młodego Wertera
Cudzoziemka
Dziady II
Dziady III
Dziady IV
Dzieje Tristana i Izoldy
Dżuma
Ferdydurke
Folwark zwierzęcy
Fraszki Kochanowskiego
Gloria victis
Granica
Hamlet
Iliada
Inny świat
Jądro ciemności
Kamień na kamieniu
Kamizelka
Kartoteka
Kazania sejmowe
Konrad Wallenrod
Kordian
Kronika polska Galla Anonima
Kronika polska Wincentego Kadłubka
Król Edyp
Księga Hioba
Księga Rodzaju
Kwiatki św. Franciszka
Lalka
Lament świętokrzyski
Latarnik
Legenda o św. Aleksym
Listy Krasińskiego
Listy starego diabła do młodego
Lord Jim
Ludzie bezdomni
Madame
Makbet
Mała apokalipsa
Medaliony
Mendel Gdański
Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki
Miłosierdzie gminy
Miłość w Biblii
Mistrz i Małgorzata
Mitologia
Nad Niemnem
Następny do raju
Nie-Boska komedia
Obrona Sokratesa
Oda do młodości
Odprawa posłów greckich
Odyseja
Opowiadania Borowskiego
Pamiątki Soplicy
Pamięć i tożsamość
Pamiętnik z powstania warszawskiego
Pamiętniki
Pan Tadeusz
Pierwszy krok w chmurach
Pieśni Kochanowskiego
Pieśń o Rolandzie
Początek
Poezja Staffa
Poezja Asnyka
Poezja Baczyńskiego
Poezja Barańczaka
Poezja Białoszewskiego
Poezja Bursy
Poezja Gałczyńskiego
Poezja Grochowiaka
Poezja Herberta
Poezja Horacego
Poezja Iwaszkiewicza
Poezja Karpińskiego
Poezja Kasprowicza
Poezja Konopnickiej
Poezja Leśmiana
Poezja Miłosza
Poezja Morsztyna
Poezja Naborowskiego
Poezja Norwida
Poezja Potockiego
Poezja Przerwy-Tetmajera
Poezja Przybosia
Poezja Różewicza
Poezja Sępa-Szarzyńskiego
Poezja Słowackiego
Poezja Staffa
Poezja Szymborskiej
Poezja Tuwima
Poezja Twardowskiego
Popiół i diament
Potop
Powracająca fala
Powrót posła
Pożoga
Proces
Przedwiośnie
Przypowieści
Psalmy
Rok 1984
Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią
Rozmowy z katem
Satyry Krasickiego
Sir Tomasz More odmawia
Skąpiec
Sklepy cynamonowe
Sonety krymskie
Szewcy
Szkice węglem
Śluby panieńskie
Świętoszek
Tango
Teatr i dramat antyczny
Trans-Atlantyk
Transakcja wojny chocimskiej
Treny Kochanowskiego
Wesele
Wieża
Wyznania
Z legend dawnego Egiptu
Zabytki języka polskiego
Zapiski więzienne
Zbrodnia i kara
Zdążyć przed Panem Bogiem
Zemsta
Żywot człowieka poczciwego