Typ liryki

Wiersz Krzysztofa Kamila Baczyńskiego jest przykładem liryki pośredniej, liryki maski, w której podmiot liryczny wciela się w zwierzę i jemu przypisuje własne uczucia i odczucia.

Podmiot liryczny i jego kreacja

Podmiotem lirycznym w sensie dosłownym jest wilk, który ucieka przed tropiącym go mężczyzną. Oczywiście w sensie metaforycznym chodzi o człowieka, który ucieka przed drugim człowiekiem.

Sensy utworu

Podmiot liryczny to tak naprawdę człowiek wojny, który przeżywa głęboko jej tragizm i cierpi. Cały wiersz jest tak naprawdę odzwierciedleniem zdania: „Człowiek człowiekowi wilkiem”. Człowiek czasu zagłady zostawia po sobie tropy, ucieka do nory, ukrywa się, boi. Najprawdopodobniej zastanawia się, czy łatwo go wytropić. Poza tym ów pęd, ucieczkę przed drugim człowiekiem, myśliwym odzwierciedla pytanie retoryczne:

Jakże płyną te sosny?

oraz stwierdzenie, że ta ucieczka w zasadzie nie ma końca. Podmiot lityczny pyta sam siebie:

Czy to prawda, że żyłem rybą przed potopem

i że jestem dziś wilkiem kochającym kwiaty?

Oczywiście to pytanie retoryczne odnosi się do człowieka, który ma w sobie zakorzenione pewne wartości. Niewątpliwie zdanie to można skojarzyć z liryką pokolenia Kolumbów, czyli młodych ludzi, którzy dopiero weszli w świat, zaczęli poznawać życie, a już dopadł ich koszmar wojny. Dawniej wierzyli w wartości, takie jak: miłość, prawda, dobro i piękno. Jednak wojna zweryfikowała te marzenia. Pozostała jedynie łagodność i wiara. Podmiot liryczny cierpi, ponieważ zdaje sobie sprawę, że wojna niesie ze sobą tylko ofiary. On czuje się jak tropiony wilk, ale ten, który tropi, myśliwy, „też był kiedyś człowiekiem”. Wojna odziera więc z człowieczeństwa wszystkich, zaciera się granica między katem a ofiarą.

Budowa utworu

Wiersz Krzysztofa Kamila Baczyńskiego jest tekstem stychicznym. Jak podaje Słownik terminów literackich jest to rodzaj wiersza, w którym wersy nie grupują się w wyższe rzędy, jakimi są strofy. Wiersz składa się z ośmiu wersów, bez układu rymów.

Bibliografia przedmiotowa

• W. Budzyński, Testament Krzysztofa Kamila, Warszawa 1998.
• I. Nowacka, Poezje Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Lublin 2004.
• Z. Wasilewski, Legenda Baczyńskiego, Warszawa 1996.
• S. Zabierowski, Krzysztof Kamil Baczyński. Biografia i legenda, Wrocław-Kraków 1990.