Podstawowe informacje o bohaterze
Gerwazy Rębajło to postać epopei Adama Mickiewicza Pan Tadeusz. Szlachcic jest wiernym sługą Horeszki. Na dworze swego pana pełnił funkcję klucznika. Ze względu na rodzaj wykonywanej pracy, nawet po śmierci Stolnika, bohater nazywa siebie Klucznikiem. Inne jego przydomki to: Mopanku („od przysłowia, które powtarzał bez ustanku”), Szczerbiec (bo „całą łysinę miał w szczerbach”). Gerwazego nazywano także Półkozicem (od zdobień na ubraniu). Nic nie wiemy na temat jego herbu. Chociaż nie znamy dokładnego wieku bohatera, to czytamy, że jest on starcem (por. Ks. II, w. 155).
Charakterystyka zewnętrzna
Mężczyzna jest wysoki i postawny. Wygląda na zdrowego, silnego. Jego twarz jest pomarszczona oraz posępna. Na łysej głowie widnieją liczne blizny. Bohater nosi to samo ubranie, w które się niegdyś odziewał, służąc u Horeszków (strój przeznaczony dla służby: jest w barwach herbu pracodawców – żółć, złoto i zieleń; zawiera wizerunek przedstawiający półkozice). Nieodzownym elementem wyglądu zewnętrznego bohatera jest „wielki pęk kluczów za pasem” oraz szabla nazywana Scyzorykiem.
Charakterystyka wewnętrzna
Informacja o kluczach jest ważna, bowiem wskazuje na ogromne przywiązanie Gerwazego do zamku Horeszków oraz do pełnionej przed laty funkcji. Mężczyzna, mimo że ruiny są dostępne dla każdego, naprawił niektóre drzwi, by móc je zamykać. Świadczy to o jego niedostosowaniu do nowej sytuacji. Bohater żyje przeszłością, nie chce zaakceptować zmian. Wciąż powraca do chwili zabicia swego pana (por. sen o Horeszkach). Namawia Hrabiego do walki o własność, która należała niegdyś do przodków arystokraty. Czytamy, że zanim Stolnik został zamordowany, Gerwazy „pomiędzy szlachtą z wesołości słynął”. Był dowcipnym żartownisiem, który chodził na kiermasze i wesela (por. Ks. II, w. 157 – 163). Klucznik, po śmierci swego pana, poprzysiągł zemstę, bowiem wiedział, że Stolnik nie ma syna, który mógłby dążyć do ukarania mordercy. Bohater wiedział, kto zabił, jednak postanowił za czyn jednego z Sopliców ukarać wszystkich z tego rodu. Gdy tylko miał okazję, walczył z nimi i przelewał ich krew. Możemy więc stwierdzić, że ten wierny sługa był zaślepiony chęcią zemsty. Jego gniew i bezwzględność wydają się nam tym bardziej niezrozumiałe, gdy czytamy o geście przebaczenia, jaki w chwili śmierci wykonał Stolnik względem mordercy. Zatem bohater zabijał nie w imię, specyficznie pojętego, hołdu dla zmarłego i poczucia sprawiedliwości, ale z nienawiści. Uczucie to tak bardzo nim zawładnęło, że Gerwazy był gotów wykorzystać buńczuczne nastroje szlachty do celów prywatnych, odwracając tym samym hierarchię wartości – sprawy osobiste przedłożył nad dobro ojczyzny. Warto jednak pamiętać, że odważnie walczył z Moskalami. Dla dobra publicznego zabił bezbronnego majora Płuta (nie był z tego dumny, ale wziął na siebie ewentualny ciężar hańby). Blizny na ciele świadczyć mogą o licznych walkach, które stoczył. Potwierdzeniem tego jest duży rozgłos, jakim cieszy się jego Scyzoryk sławny „na każdym sejmie, targu i sejmiku”. Gerwazy jest przedstawicielem „starej” szlachty, która problemy rozwiązuje przy użyciu siły. Świadczyć może o tym nie tylko fakt zorganizowania zajazdu, ale także wymuszenie na Protazym deklaracji, zgodnie z którą to Hrabia miał zostać uznany za prawowitego właściciela majątku, o który toczył się spór. Bohater jest mężny, bezwzględny, uparty i wierny. Trudno ocenić postawę Gerwazego jednoznacznie, warto jednak pamiętać, że wybaczył on Jackowi zabicie Stolnika.
Gerwazy
Antygona
Apokalipsa
Bajki Krasickiego
Ballady Mickiewicza
Balon
Będziecie moimi świadkami
Biblia
Bibliografia barok
Bibliografia oświecenie
Bibliografia renesans
Bibliografia romantyzm
Bibliografia starożytność
Bibliografia średniowiecze
Bogurodzica
Boska komedia
Cesarz
Chłopi
Cierpienia młodego Wertera
Cudzoziemka
Dziady II
Dziady III
Dziady IV
Dzieje Tristana i Izoldy
Dżuma
Ferdydurke
Folwark zwierzęcy
Fraszki Kochanowskiego
Gloria victis
Granica
Hamlet
Iliada
Inny świat
Jądro ciemności
Kamień na kamieniu
Kamizelka
Kartoteka
Kazania sejmowe
Konrad Wallenrod
Kordian
Kronika polska Galla Anonima
Kronika polska Wincentego Kadłubka
Król Edyp
Księga Hioba
Księga Rodzaju
Kwiatki św. Franciszka
Lalka
Lament świętokrzyski
Latarnik
Legenda o św. Aleksym
Listy Krasińskiego
Listy starego diabła do młodego
Lord Jim
Ludzie bezdomni
Madame
Makbet
Mała apokalipsa
Medaliony
Mendel Gdański
Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki
Miłosierdzie gminy
Miłość w Biblii
Mistrz i Małgorzata
Mitologia
Nad Niemnem
Następny do raju
Nie-Boska komedia
Obrona Sokratesa
Oda do młodości
Odprawa posłów greckich
Odyseja
Opowiadania Borowskiego
Pamiątki Soplicy
Pamięć i tożsamość
Pamiętnik z powstania warszawskiego
Pamiętniki
Pan Tadeusz
Pierwszy krok w chmurach
Pieśni Kochanowskiego
Pieśń o Rolandzie
Początek
Poezja Staffa
Poezja Asnyka
Poezja Baczyńskiego
Poezja Barańczaka
Poezja Białoszewskiego
Poezja Bursy
Poezja Gałczyńskiego
Poezja Grochowiaka
Poezja Herberta
Poezja Horacego
Poezja Iwaszkiewicza
Poezja Karpińskiego
Poezja Kasprowicza
Poezja Konopnickiej
Poezja Leśmiana
Poezja Miłosza
Poezja Morsztyna
Poezja Naborowskiego
Poezja Norwida
Poezja Potockiego
Poezja Przerwy-Tetmajera
Poezja Przybosia
Poezja Różewicza
Poezja Sępa-Szarzyńskiego
Poezja Słowackiego
Poezja Staffa
Poezja Szymborskiej
Poezja Tuwima
Poezja Twardowskiego
Popiół i diament
Potop
Powracająca fala
Powrót posła
Pożoga
Proces
Przedwiośnie
Przypowieści
Psalmy
Rok 1984
Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią
Rozmowy z katem
Satyry Krasickiego
Sir Tomasz More odmawia
Skąpiec
Sklepy cynamonowe
Sonety krymskie
Szewcy
Szkice węglem
Śluby panieńskie
Świętoszek
Tango
Teatr i dramat antyczny
Trans-Atlantyk
Transakcja wojny chocimskiej
Treny Kochanowskiego
Wesele
Wieża
Wyznania
Z legend dawnego Egiptu
Zabytki języka polskiego
Zapiski więzienne
Zbrodnia i kara
Zdążyć przed Panem Bogiem
Zemsta
Żywot człowieka poczciwego