Inny świat - Dimka

Podstawowe informacje o bohaterze

Jeden z bohaterów wspomnieniowego tomu Gustawa Herling-Grudzińskiego Inny świat. Najlepszy i szczery przyjaciel narratora opowieści. Przewija się on przez całą książkę, ale dzieje jego życia poznajemy z rozdziału Trupiarnia.

 

Charakterystyka zewnętrzna

Beznogi, starszy już wiekiem mężczyzna, który początkowo jest dyżurnym w baraku, a u kresu swego życia przebywa w „trupiarni”. Ma drewnianą protezę nogi. O jego twarzy narrator mówi niewiele. Wspomina jednak o „siwiejącej, przystrzyżonej w klin brodzie”.

 

Charakterystyka wewnętrzna

Po przybyciu narratora do łagru w Jercewie Dimka jest jego najwierniejszym przyjacielem. To dzięki jego radzie, udaje się Grudzińskiemu uniknąć ciężkiej pracy w brygadzie leśnej. Dimka był młodym popem w Wierchojańsku, kiedy wybuchła rewolucja. Przez kilka lat nie objęły go żadne represje, ale w końcu sam zdecydował się porzucić stan duchowny. Ożenił się i podjął pracę fizyczną. W roku 1936 został aresztowany za to, że niegdyś był popem (o czym niemal zdążył już zapomnieć). Zesłany został do Azji Środkowej wraz z żoną i dwójką dzieci. O ich losie nic nie wie, ale i też nie chce wiedzieć, bo przyniosłoby mu to tylko cierpienie. Należy do jednych z pierwszych więźniów osadzonych w systemie łagrów. Dimka spędza z narratorem mnóstwo czasu, w trakcie jego pobytu w „trupiarni”, chętnie gra razem z nim w warcaby. Jego relacje z innymi mieszkańcami „trupiarni” nie są już tak zażyłe. Zarówno na Sadowskiego, jak i na M. spogląda nieco z ukosa, pozostaje nieufny. Porzucił całkowicie wiarę, kwestionuje jakiekolwiek praktyki religijne i cynicznie z nich drwi. Zupełnie wymazał niemal 30 lat swojego życia, żyje teraźniejszością. Zapytany przez narratora o moment życia, w którym definitywnie przestał być osobą wierzącą, Dimka wskazuje na chwilę odrąbania sobie nogi (by nie musieć pracować na „lesopowale”). Ten drastyczny czyn był dla bohatera ocaleniem człowieczeństwa i obozowego bytu. Dimka jest osobą życzliwą innym, współczującą, chętną do niesienia pomocy. Takie cechy jego charakteru instynktownie wynikają z religijności, którą chociaż odrzucił, jest mu jakoś bliska. Każda chwila niepewności czy zwątpienia skłaniają go do szydzenia z wiary – stanowi to jego formę ucieczki. Jego programowy niejako ateizm oraz bunt religijny jest jednak, co stwierdza narrator, „bardziej chrześcijański niż tysiące cudownych nawróceń”. Serdecznie żegna się z Grudzińskim po jego zwolnieniu, dlatego wielokrotnie nazywany jest w Innym świecie jego prawdziwym przyjacielem. Przywdziewa na ten dzień nawet świeżą koszulę (w której pragnie być też pochowany). Jego ostatnie słowa skierowane do narratora dowodzą tego, że jest już pogodzony ze śmiercią i jej się nie obawia. Życzy Grudzińskiemu szczęśliwego życia, wierząc, że dzięki młodości i sile jest jeszcze przed nim przyszłość. Dimka to postać, która budzi zarazem sympatię i współczucie. Jego wyparcie się Boga oraz odrąbanie sobie nogi stanowiły jego drogę na przetrwanie koszmaru wojny, komunizmu i obozów. Była to droga pełna nieszczęść i wyrzeczeń, ale pozwoliła bohaterowi zachować ludzką godność i nie zagubić elementarnych zasad moralności chrześcijańskiej (którą pozornie odrzucał).

 

 

 

 

 

Mariusz Kalata